Borelioza z Lyme to najczęściej diagnozowana choroba odkleszczowa w Polsce. Jest wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszone głównie przez kleszcze z rodzaju Ixodes. W 2021 roku w naszym kraju zarejestrowano aż 12 500 przypadków zachorowań, co oznacza, że średnio na każde 100 tysięcy mieszkańców przypadało 32,8 zachorowania.

Czy choroba z Lyme występuje równomiernie w całym kraju?

Zdecydowanie nie. Dane pokazują wyraźne różnice regionalne. Najwięcej przypadków boreliozy zgłoszono w województwach:

• Małopolskim – 2113 przypadków (najwięcej w kraju),

• Śląskim – 1314 przypadków,

• Lubelskim – 1122 przypadki.

Najmniej przypadków zarejestrowano w:

• Lubuskiem – 218 przypadków,

• Świętokrzyskim – 270 przypadków,

• Łódzkiem – 300 przypadków.

Gdzie ryzyko zachorowania na boreliozę było największe?

Warto spojrzeć na zapadalność, czyli liczbę zachorowań w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców. To właśnie ten wskaźnik najlepiej obrazuje ryzyko. Najwyższą zapadalność odnotowano w:

• Małopolsce – 62,0 na 100 tys. mieszkańców,

• Podlasiu – 61,4,

• Lubelszczyźnie – 53,8.

To oznacza, że mieszkańcy tych regionów byli najbardziej narażeni na kontakt z zakażonym kleszczem.

Najniższą zapadalność odnotowano w:

• Łódzkiem – tylko 12,4 na 100 tys.,

• Wielkopolsce – 17,3,

• Dolnym Śląsku – 16,3.

Jak wygląda sytuacja w poszczególnych województwach?

Dla lepszego zobrazowania sytuacji w różnych częściach Polski, poniżej prezentujemy krótkie podsumowanie danych z każdego województwa:

Dolnośląskie

W województwie dolnośląskim odnotowano 470 przypadków boreliozy, co daje zapadalność na poziomie 16,3 przypadków na 100 tys. mieszkańców. Pod względem liczby przypadków Dolnośląskie zajmuje 13. miejsce w kraju, natomiast pod względem zapadalności 15. miejsce. Obie wartości są niższe od średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 26 osób, co stanowi 5,5% wszystkich przypadków zgłoszonych w województwie dolnośląskim.

Kujawsko-Pomorskie

W kujawsko-pomorskim liczba zachorowań na boreliozę wyniosła 520, co przekłada się na zapadalność 25,3 na 100 tys. mieszkańców. Województwo zajmuje 11. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 10. miejsce pod względem zapadalności. Oba wyniki są poniżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 35 osób, co stanowi 6,7% wszystkich przypadków zgłoszonych w województwie kujawsko-pomorskim.

Lubelskie

W województwie lubelskim zgłoszono 1122 przypadki boreliozy, co przekłada się na zapadalność 53,8 na 100 tys. mieszkańców. Lubelskie zajmuje 3. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 3. miejsce pod względem zapadalności, co znacznie przewyższa średnią krajową. Liczba hospitalizacji wyniosła 27 osób, co stanowiło 2,4% wszystkich chorych w tym województwie.

Lubuskie

W lubuskim odnotowano 218 przypadków boreliozy (najniższy wynik w kraju), co daje zapadalność na poziomie 21,7 na 100 tys. mieszkańców. Lubuskie zajmuje 16. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 12. miejsce pod względem zapadalności. Obie wartości są zdecydowanie poniżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 5 osób (najmniej w kraju), co stanowiło 2,3% wszystkich chorych na boreliozę w województwie lubuskim.

Łódzkie

W województwie łódzkim zgłoszono 300 przypadków boreliozy, co przekłada się na zapadalność na poziomie 12,4 na 100 tys. mieszkańców. Łódzkie zajmuje 14. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 16. miejsce pod względem zapadalności, co jest najniższym wynikiem w całej Polsce, a oba wyniki są znacznie poniżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 27 chorych na boreliozę, co stanowiło 9% wszystkich przypadków, co jest z kolei najwyższym wynikiem spośród wszystkich województw. 

Małopolskie

W małopolskim liczba zachorowań na boreliozę wyniosła 2113, a zapadalność wynosiła 62,0 na 100 tys. mieszkańców. Małopolskie zajmuje 1. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 1. miejsce pod względem zapadalności. Oba wyniki są zatem najwyższymi wartościami w całej Polsce. Hospitalizacji wymagało 37 osób, co stanowiło 1,8% wszystkich chorych na boreliozę w województwie małopolskim. Procent hospitalizacji był zatem najniższą wartością w całym kraju.

Mazowieckie

W województwie mazowieckim zgłoszono 1059 przypadków boreliozy, co przekłada się na zapadalność 19,5 na 100 tys. mieszkańców. Mazowieckie zajmuje 5. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 13. miejsce pod względem zapadalności, co która jest poniżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 31 osób, co stanowiło 2,9% wszystkich chorych na boreliozę w województwie mazowieckim.

Opolskie

W opolskim odnotowano 509 przypadków boreliozy, co daje zapadalność na poziomie 52,3 na 100 tys. mieszkańców. Opolskie zajmuje 12. miejsce pod względem liczby przypadków oraz wysokie 4. miejsce pod względem zapadalności. Hospitalizacji wymagało 36 osób, co stanowiło 7,1% wszystkich chorych. Zarówno liczba, jak i procent hospitalizacji był drugim wynikiem spośród wszystkich województw. 

Podkarpackie

W województwie podkarpackim zgłoszono 855 przypadków boreliozy, co przekłada się na zapadalność 40,4 na 100 tys. mieszkańców. Podkarpackie zajmuje 6. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 7. miejsce pod względem zapadalności, oba wyniki są powyżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 17 osób, co stanowiło 2,0% wszystkich chorych na boreliozę w tym województwie.

Podlaskie

W podlaskim liczba zachorowań na boreliozę wyniosła 718, a zapadalność wynosiła 61,4 na 100 tys. mieszkańców, co jest najwyższą wartością w kraju. Podlaskie zajmuje 8. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 2. miejsce pod względem zapadalności. Liczba hospitalizowanych osób wyniosła 20, co stanowiło 2,8% wszystkich chorych na boreliozę w województwie podlaskim.

Pomorskie

W województwie pomorskim zgłoszono 1064 przypadki zachorowań na boreliozę, co przekłada się na zapadalność 45,4 na 100 tys. mieszkańców. Pomorskie zajmuje 4. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 6. miejsce pod względem zapadalności, oba wyniki są powyżej średniej krajowej. W województwie pomorskim hospitalizowano 35 osób, co stanowiło 3,3% wszystkich chorych w tym regionie.

Śląskie

W województwie śląskim odnotowano 1314 przypadków i zapadalność 29,4 – to 2. miejsce w kraju pod względem liczby, lecz 9. pod względem zapadalności. Pomimo dużej liczby przypadków, ryzyko w przeliczeniu na mieszkańców jest bliższe średniej. Hospitalizacji wymagało 45 osób (najwyższy wynik w kraju), co stanowiło 3,4% wszystkich chorych w województwie.

Świętokrzyskie

W województwie świętokrzyskim zgłoszono 270 przypadki boreliozy z Lyme, co przekłada się na zapadalność 22,2 na 100,000 mieszkańców. Świętokrzyskie zajmuje 15. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 11. miejsce pod względem zapadalności, oba wyniki są znacznie poniżej średniej krajowej. Hospitalizacji wymagało 8 osób, co stanowiło 3,0% wszystkich chorych na boreliozę w województwie świętokrzyskim.

Warmińsko-Mazurskie

W warmińsko-mazurskim liczba zachorowań na boreliozę wyniosła 722, a zapadalność wynosiła 51,2 na 100,000 mieszkańców. Warmińsko-Mazurskie zajmuje 7. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 5. miejsce pod względem zapadalności. Region utrzymuje się na wysokim poziomie zagrożenia boreliozą. Hospitalizowanych było 23 osoby, co stanowiło 3,2% wszystkich chorych na boreliozę w województwie.

Wielkopolskie

W województwie wielkopolskim zgłoszono 605 przypadków boreliozy z Lyme, co przekłada się na zapadalność 17,3 na 100,000 mieszkańców. Wielkopolskie zajmuje 10. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 15. miejsce pod względem zapadalności, co wskazuje na niski poziom ryzyka. Hospitalizacji wymagało 24 osoby, co stanowiło 4,0% wszystkich chorych na boreliozę w województwie wielkopolskim.

Zachodniopomorskie

W zachodniopomorskim odnotowano 641 przypadków boreliozy z Lyme, co daje zapadalność na poziomie 38,1 na 100,000 mieszkańców. Zachodniopomorskie zajmuje 9. miejsce pod względem liczby przypadków oraz 8. miejsce pod względem zapadalności. Region o umiarkowanym, ale istotnym zagrożeniu. Hospitalizowanych zostało 15 osób, co przełożyło się na 2,3% wszystkich chorych na chorobę z Lyme w tym województwie.

Borelioza w Polsce: Porównanie 2021 vs 2020

Porównując dane z 2021 roku do roku 2020, można zauważyć kolejny spadek liczby przypadków boreliozy z Lyme w Polsce. W 2020 roku odnotowano 12934 przypadki, co oznacza, że w 2021 roku liczba ta zmniejszyła się o 434 przypadki rok do roku. Średnia zapadalność również spadła z 33,7 w 2020 roku do 32,8 na 100 tys. mieszkańców w 2021 roku.

Spadek liczby przypadków i zapadalności można przypisać różnym czynnikom, w tym pandemii COVID-19, podczas której zgłaszanie i diagnozowanie przypadków nie tylko boreliozy było bardzo utrudnione.

REFERENCJE:

1. 1. Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2021 roku, Państwowy Zakład Higieny
   2. Piotrowski M, Rymaszewska A. The Impact of a Pandemic COVID-19 on the Incidence of Borreliosis in Poland. Acta Parasitol. 2022 Jun;67(2):1007-1009. DOI: 10.1007/s11686-021-00495-0